Χαρουπι: Ο παρεξηγημενος διατροφικος θησαυρος

 Τα χαρούπια χρησιμοποιήθηκαν ιδιαίτερα και ως ζωοτροφή αλλά έθρεψαν και πολλούς λαούς σε περιόδους πολέμων και λιμών, όταν τα άλλα τρόφιμα ήταν δυσεύρετα, γεγονός που αποδεικνύει την υψηλή διατροφική τους αξία. 

Αποτελούν έναν καρπό-θησαυρό που υποτιμήθηκε, ξεχάστηκε, αλλά σταδιακά και διακριτικά κερδίζει την θέση που του αξίζει στο τραπέζι μας.

Το χαρούπι είναι ο καρπός ενός μακρόβιου δένδρου, της χαρουπιάς, η οποία ευδοκιμεί κυρίως στη Μεσόγειο. Το χαρούπι είναι γνωστό και ως ξυλοκέρατο. Μοιάζει με τον καρπό της φασολιάς και το χρησιμοποιούσαν από την αρχαιότητα ως φυσικό γλυκαντικό.

Ιστορικά λέγεται ότι έθρεψε τον Ιωάννη τον Βαπτιστή στην έρημο. Κατά την αρχαιότητα το βάρος των σπόρων χαρουπιού είχε οριστεί ως μονάδα μέτρησης πολύτιμων λίθων και χρυσού επειδή, κατά έναν περίεργο τρόπο, έχουν πάντα το ίδιο, σταθερό βάρος. Από την χρήση αυτή του χαρουπιού (κεράτιον) προέρχεται και η λέξη καράτι. Είναι επίσης γνωστό για τις θεραπευτικές του ιδιότητες, καθώς το χρησιμοποιούσαν για την πρόληψη και τη θεραπεία της δυσεντερίας και για την ανακούφιση από την δυσπεψία και την διάρροια.

Μπορεί να καταναλωθεί ωμό έτσι όπως είναι, αλλά και ως σκόνη, το λεγόμενο χαρουπάλευρο. Επειδή η γεύση του είναι γλυκιά και μοιάζει με αυτή της σοκολάτας και του κακάο μπορεί να μπει σε διάφορες συνταγές ως υποκατάστατό τους καθώς είναι χαμηλότερο σε θερμίδες.

Όσον αφορά στη θρεπτική αξία του χαρουπιού, είναι πλούσιο κυρίως σε υδατάνθρακες (γλυκόζη και σακχαρόζη), οπότε μπορεί να μας δώσει άμεσα ενέργεια, αλλά και σε πρωτεΐνες -τα 100γρ περιέχουν 5-8γρ πρωτεΐνης. Δεν περιέχει σχεδόν καθόλου λίπος (0,2-0,6%) και είναι πολύ πλούσιο σε φυτικές ίνες.

Είναι πολύ εύπεπτο και δεν περιέχει γλουτένη, οπότε είναι κατάλληλο και για άτομα που πάσχουν από κοιλιοκάκη. Επιπλέον, περιέχει βιταμίνη Α, βιταμίνες του συμπλέγματος Β και ιχνοστοιχεία όπως είναι το κάλιο, ο φώσφορος, το ασβέστιο, το μαγνήσιο, ο σίδηρος, ο ψευδάργυρος, το μαγγάνιο κι ο χαλκός.

Οι φυτικές ίνες που περιέχει, βοηθούν στην πρόληψη της δυσκοιλιότητας και στην ομαλή λειτουργία του εντέρου. Επίσης, μπορεί να δράσει σαν αντιδιαρροϊκό φάρμακο και να μειώσει κατά πολύ τα συμπτώματα της οξείας διάρροιας, ακόμη και σε βρέφη. Μελέτες δείχνουν ότι η κατανάλωση προϊόντων διατροφής εμπλουτισμένων σε αδιάλυτες φυτικές ίνες χαρουπιού έχει ευεργετικά αποτελέσματα όσον αφορά στο λιπιδαιμικό προφίλ, την μείωση της «κακής» (LDL) χοληστερόλης και την καλύτερη λειτουργία της καρδιάς. Ο καρπός της χαρουπιάς περιέχει και πολυφαινόλες, αντιοξειδωτικά συστατικά που βοηθούν στην πρόληψη του καρκίνου και της υπερλιπιδαιμίας.

Το χαρούπι τρώγεται ευχάριστα ωμό αφού έχει γλυκιά γεύση λόγω της σακχαρόζης που περιέχει. Μπορεί να καταναλωθεί στη θέση της σοκολάτας ακόμη και από άτομα που έχουν αλλεργία σε αυτή ή να προστεθεί σε μπάρες δημητριακών και ροφήματα.

Όταν βράζεται το χαρούπι, παράγεται ένα παχύρευστο υγρό που μοιάζει με μέλι, το λεγόμενο χαρουπόμελο που η γεύση του θυμίζει σοκολάτα. Το χαρουπόμελο είναι υψηλότερης διατροφικής αξίας από την σοκολάτα ενώ περιέχει λιγότερα από τα μισά της λιπαρά, χωρίς να περιέχει καφεΐνη. Αλέθοντας τα χαρούπια, παρασκευάζεται το χαρουπάλευρο, ένα αλεύρι με ευχάριστη, γλυκιά γεύση που χρησιμοποιείται για την παρασκευή ψωμιού, μπισκότων, κέικ και παξιμαδιών.